MULTİPLE SKLEROZLU HASTALARDA PRİMER BAŞ AĞRISI PREVALANSI VE KLİNİK BULGULARI
E. Esra Okuyucu, Ali Balcı, Özgür Beyaz
ÖZET
Amaç: Bu çalışmada multiple sklerozlu(MS) hastalarda primer başağrısı prevalansının ve uluslararası baş ağrısı grubunun belirlediği kriterlere dayanarak baş ağrısı tiplendirmesinin yapılması amaçlanmıştır. Ayrıca primer baş ağrısı ile MS subtipleri ve manyetik resonans görüntülemedeki (MRI) plak lokalizasyonu arasındaki ilişki de araştırılmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Mc Donald tanı kriterlerine göre klinik olarak kesin MS tanısı almış 31 hasta , 22 kadın ve 9 erkek, çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışma iki fazdan oluşmaktadır; yüz yüze görüşme fazı ve hastalara ait MRI’ların değerlendirilme fazı.
Bulgular:31 hastadaki baş ağrısı prevalansı %71’di.. Aurasız migren %22.6 , auralı migren %19.4 ve gerilim tipi baş ağrısı % 29 oranında bulunmuştur. Primer baş ağrıları relapsing- remitting tip MS’te diğer MS alt tiplerine oranla daha fazla bulunmuştur. Nükleus ruber(RN), substantia nigra (SN), dorsolateral pontin nükleus (DPN), periaquaduktal gri madde (PGM) ‘de % 22.6’dan 48.4’e kadar değişen oranlarda plaklar tüm hastalarda görülmekteydi.
Supratentoriyel lezyonlar migreni olan tüm MS’li hastalarda mevcutken, bu hastaların hiçbirinde tek başına infratentoriyel plağa rastlanılmadı.
Sonuç: Bulgular MS’li hastalarda primer baş ağrılarının sık görüldüğünü ortaya koymuştur. RN,SN,PGM, DPN ‘da bulunan plaklar MS’li hastalardaki primer baş ağrısından sorumlu olabileceği düşünülebilir. Ancak bu ilişkinin altında yatan mekanizmanın net olarak anlaşılabilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler: Migren, Multiple Skleroz, Uluslar arası başağrısı kriterleri, prevalans, manyetik resonans görüntüleme Nobel Med 2009; 5(S1): 22-26
PREVALANCE AND CLINICAL FINDINGS OF PRIMARY HEADACHES IN PEOPLE WITH MULTIPLE SCLEROSIS
ABSTRACT
Objective: The aim of the study was to investigate the prevalance of primary headache and clinical evaluation of primary headaches according to the International Headache Society criteria in patients with multiple sclerosis. The relationship between primary headache and multiple sclerosis subtypes, locations of plaques on magnetic resonance of these patients were also investigated.
Material and Method: A total of 31 patients with clinically definite MS according to the McDonald’s criteria, 22 females and 9 men, were included in the study. The study conducted in two phases; face-to-face interview phase and evaluation of magnetic resonance imaging phase.
Results: The prevalance of all headaches was 71.0 % in 31 patients . Migraine without aura was found in 22.6%, migraine with aura in 19.4% and tension type headache in 29%. Primary headaches were found to be most common in relapsing-remitting MS. Lesions of red nucleus (RN), substantia nigra(SN), periaquaductal gray matter(PGM), dorsolateral pontine nucleus (DPN) were found in all patients, with frequency from 22.6% to 48.4%. While all patients with migraine had supratentoriel lesion, neither of the patients had infratentoriel lesion alone.
Conclusion: The findings suggest that primary headaches are common in patients with multiple sclerosis. Demyelinating lesions in RN,SN,PGM, DPN might be responsible from the presence of primary headaches in patients with MS. But for understanding the mechanisms underlying this association, further studies are needed.
Keywords: Migraine; Multiple Sclerosis; headache; prevalance; magnetic resonance imaging Nobel Med 2009; 5(S1): 22-26
Click here to view the full-text article in PDF format.