REPRODÜKTİF DÖNEMDEKİ KADINLARDA HİRSUTİZM: ETİYOLOJİK FAKTÖRLER, EŞLİK EDEN KLİNİK BULGULAR VE HORMON PROFİLİ
Filiz Cebeci, Nahide Onsun, Ayşe Pekdemir Şen, Ayşe Cinkaya, Sermet Akar
ÖZET
Amaç: Hirsutizm reprodüktif yaştaki kadınlarda en yaygın klinik endokrinolojik problemdir. Sebebi genellikle benign bir bozukluk olmakla beraber; hirsutizm nadiren androjen sekrete eden tümör veya Cushing sendromu gibi daha ciddi endokrinolojik hastalığın bir işareti olabilir. Bu çalışmanın amacı reprodüktif yaştaki hirsutizmli kadınlarda hirsutizmin etiyolojik faktörlerini ve klinik özelliklerini ortaya koymaktı.
Materyal ve Metod: Bu çalışmaya 2000-2006 tarihleri arasında hirsutizm polikliniğimizde izlenen, çalışmadan dışlanma kriterleri uygulandıktan sonra geriye kalan 271 hasta dahil edildi. Verilere hirsut hasta dosyaları geriye dönük olarak taranarak ulaşıldı. Ulaşılan veriler detaylı klinik değerlendirme, endokrinolojik araştırma ve pelvik ultrasonografi bulgularından oluştu.
Bulgular: Hirsutizmin etiyolojisinde %49,8 polikistik over sendromu (PKOS) ve %39,5 oranında idiopatik hirsutizm (İH) iki major grup olarak belirlendi. Bunları sırasıyla %5,9 tanımlanamayan grup (idiopatik hiperandrojenemi), %1,8 geç başlangıçlı konjenital adrenal hiperplazi, %1,5 hipotiroidi, %0,7 prolaktinoma, %0,4 Cushing sendromu ve %0,4 oranında over tümörü izledi. Hastaların %47’sinde total testosteron yüksek olup; %46,5’inde akne ve %40,2’sinde menstrüel düzensizlik sıklıkla eşlik eden klinik bulgulardı. Hastaların %25’inde obezite, %3’ünde aşikar diyabet saptandı. Tüm hirsutların %59,8’i, PKOS’li hastaların ise %35,6’sı düzenli menstrüel siklusa sahiplerdi. Hirsutizmli aile öyküsü hastaların %52’sinde pozitifti.
Sonuç: Hirsutizmli hastalar sıklıkla ya yükselmiş androjen seviyelerine veya hiperandrojenemi ile ilişkili diğer akne ve menstrüel düzensizlik gibi klinik bulgulara sahiptirler. Hirsutizmli kadınlarda düzenli menstrüel siklusa sahip olma bir endokrin patolojiyi özellikle hirsutizmin en yaygın sebebi olan PKOS’yi dışlamaya yetmez. Bu kadınlarda diyabet gibi diğer metabolik bozuklukların eşlik edebileceği de göz önüne alınacak olursa tüm hirsutizmli kadınlarda ayrıntılı bir endokrinolojik araştırma yapılmalı; anamnez alınırken etnik ve genetik yapı ihmal edilmemelidir.
Anahtar Kelimeler: Hirsutizm, endokrin hastalıklar, polikistik over sendromu, oligomenore, hiperandrojenizm Nobel Med 2014; 10(3): 41-47
HIRSUTISM IN WOMEN OF REPRODUCTIVE AGE: ETIOLOGICAL FACTORS, CLINICAL SIGNS, AND HORMONAL PROFILE
ABSTRACT
Objective: Hirsutism is a common endocrinological clinical problem seen in women at reproductive age. Although its cause is usually a benign condition, it may rarely be an indication of a more serious endocrine disease, such as Cushing syndrome or an androgen-secreting tumor. The objective of this study was to investigate the clinical features of hirsutism and its etiologic factors in women with hirsutism at reproductive age.
Material and Method: This study included the patients followed-up at our hirsutism outpatient clinic between 2000 and 2006. Data were collected retrospectively from the medical records of the patients. The data included the detailed clinical assesment, endocrinologic work-up and pelvic ultrasonography.
Results: Polycystic ovary syndrome (PCOS) idiopathic hirsutism (IH) were identified as the two mojor groups in the etiology of hirsutism, at a rate of 49.8% and 39.5%, respectively. These groups were followed by unidentified group (idiopathic hyperandrogenemia), late onset congenital adrenal hyperplasia, hypothyroiditis, prolactinoma, Cushing syndrome and overian tumor, 5.9%, 1.8%, 1.5%, 0.7%, 0.4%, 0.4% respectively. The accompanying clinical features were as folows: increased total testosterone in 47% of patients; acne in 46.5%; menstrual irregularity 40.2%. Obesity was found in 25% of the cases and 3% had diabetes. Regular mentrual cycle was observed in 59.8% of patients with hirsutism and in 35.6% of patients with PCOS. Of the patients, 52% had a family history.
Conclusion: Hirsute patients frequently have either elevated androgen levels or they are present with the clinical conditions associated with hyperandrogenemia. Eumenorrhea per se is not enough to rule out endocrine pathology and particularly PCOS which is a common cause of hirsutism. Given that the other metabolic findings such as diabetes may coincide with the condition it is necessary to perform a detailed endocrinologic investigation; ethnic and genetic background must be taken into consideration while getting medical history.
Keywords: Hirsutism, endocrine diseases, polycystic ovary syndrome, oligomenorrhea, hyperandrogenism Nobel Med 2014; 10(3): 41-47
Click here to view the full-text article in PDF format.