DERLEME
MİYELOPROLİFERATİF NEOPLAZMLARA MOLEKÜLER GENETİK YAKLAŞIM
Gurbet Doğru, Mustafa Ertan Ay, Kenan Çevik, Özlem İzci Ay
ÖZET
Miyeloproliferatif Neoplazmlar (MPN) miyeloid serideki (eritroid, granülositik, megakaryositik, monositik/makrofaj ya da mast hücreleri) bir ya da birden fazla hücre tipinin, kontrolsüz çoğalımı ile karakterize, klonal hematopoietik kök hücre hastalığıdır. Bu kontrolsüzlük, kök/atasal hücre düzeyinde meydana gelen, genetik anomalilerin bir sonucu olarak değerlendirilmektedir. Bu hastalıklar kesin olarak birbirlerinden ayrılmazlar, birbiriyle örtüşen farklı birçok kategoride görülebilme ve birbirlerine dönüşebilme yeteneğindedirler. MPN’lerin moleküler patogenezi, JAK2V617F mutant allelinin belirlenmesine kadar tam olarak anlaşılamamıştır. 2005 yılında miyeloproliferatif hastalıkların patogenezi ile ilişkilendirilen ve ilk genetik bulgu olan JAK2 geninin JH2 domaininde 617. pozisyonda oluşan ve
V617F olarak ifade edilen mutasyonun sitokinlere aşırı duyarlılığa yol açacak şekilde, tirozin fosforilasyon aktivitesine yol açtığı görülmüştür. Polisitemia Vera (PV)’li hastaların %95’inde ve Esansiyel Trombositoz (ET)’li hastaların %50-60’ında görüldüğü saptanan JAK2V617F mutasyon bulgusu Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından, MPN’lerde 2005 yılında ayırıcı tanı kriteri olarak kabul edilmiştir. MPN’lerin moleküler patogenezinde rol oynayan bu keşif, hastalıkların moleküler genetik ve biyolojik karakteristiklerinin klinik fenotiple ilintili olabileceğini bir kez daha göstermiş ve sorumlu olabilecek TET2, ASXL1, MPL, LNK, EZH2, IDH1-2, CALR ve başka aday genlerdeki mutasyonların da klinik tanı aracı olarak kullanılabileceği düşüncesine temel oluşturmuştur.
Anahtar Kelimeler: MPN, genetik varyasyon, Janus kinaz 2. Nobel Med 2017; 13(2): 12-21
MOLECULAR GENETIC APPROACH OF MYELOPROLIFERATIVE NEOPLASMS
ABSTRACT
MPN (Myeloproliferative Neoplasms) is a clonal hematopoietic stem cell disorder which is characterized by uncontrolled proliferation of one or more than one cell type in myeloid cell lineages (erythroid, granulocytic, megakaryocytic, monocyte/macrophages and mast cells). This uncontrolled proliferation situation is considered as a result of genetic abnormalities which occurs at stem/ ancestral cell level. These diseases can not dissociate and are capable to transforme each other. Molecular pathogenesis of MPN is not fully understood until the identification of JAK2 gene which was the first genetic evidence is associated with the pathogenesis of
myeloproliferative disease in 2005. The mutation in JH2 domain of JAK2 gene occurs at 617 position and causes hypersensitivity againts to cytokines by mediating tyrosine phosphorylation activity. JAK2V617F mutation which was detected in 95% of patients with PV and 50-60% of patients with ET was accepted as a definitive diagnosis for MPN in 2005 by World Health Organization (WHO). This finding which plays important role in pathogenesis of MPN has shown that the molecular genetic and biologic characteristics of the diseases can be associated with clinical phenotype and another candidate gene mutations such as TET2, ASXL1, MPL, LNK, EZH2, IDH1-2, CALR
assert that there might be mutations in other candidate genes.
Keywords: MPN, genetic variation, Janus kinase 2. Nobel Med 2017; 13(2): 12-21
Makalenin PDF formatındaki tam metin versiyonu için buraya tıklayınız.