Amaç: Bu çalışma; 1200 yatak kapasiteli bir üniversite hastanesinde yatan hastaların antibiyotik kullanma oranları, kullanma nedenleri, uygun olmayan kullanım oranının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Materyal ve Metod: Çalışmada 20 Nisan 2012 tarihinde hastanemizde yatan tüm hastaların antimikrobik ilaç kullanımı nokta prevalans yöntemi ile değerlendirildi. Veriler daha önceden hazırlanmış formlara kaydedildi. Antibiyotik kullanım uygunluğu, hastanın antibiyotik kullanma nedeninin uygun olup olmamasına, seçilen antibiyotiğin spektrumuna, dozuna, doz aralığına ve kullanım süresine göre değerlendirildi.
Bulgular: Çalışmanın yapıldığı gün hastanede yatan 666 hastanın 262’si (%39,7) antibiyotik kullanıyordu. Antibiyotik alan hastaların 145’i (%55,3) cerrahi kliniklerde, 98’i (%37,4) dahili kliniklerde, 19’u (%7,3) ise çocuk kliniğinde yatıyordu. Bu 262 hastanın 157’sinin (%59,9) tek, 79’unun (%30,2) iki, 26’sının (%9,9) üç veya daha fazla sayıda antibiyotik kullandığı saptandı. Antibiyotik kullanımı hastaların %55,7’sinde (146 hasta) uygun olmasına rağmen, %44,3’ünde (116 hasta) uygun değildi. Uygunsuz antibiyotik kullanım oranı cerrahi kliniklerde yatan hastalar arasında %75,9 (88 hasta) idi. Proflaksi süresinin gereğinden fazla uzun tutulması cerrahi kliniklerde saptanan en sık uygunsuz kullanım nedeni (%68,2, 60 hasta) idi. Dahili kliniklerde ise yatan 98 hastanın 24’ünde (%24,5) uygunsuz antibiyotik kullanımı tespit edildi. Kullanım nedenleri göz önüne alındığında %36,2’sinin (95 hasta) enfeksiyon tanısına yönelik, %35,9’unun (94 hasta) profilaktik, %27,9’u (73 hasta) ampirik olduğu gözlendi. Çalışmanın yapıldığı tarihte 262 hastaya toplam 367 adet antimikrobiyal ilacın reçete edildiği, en sık reçete edilen antibiyotiklerin ise sırasıyla sefalosporin (n=99, %27,0) ve kinolon (n=74, %20,2) grubu antibiyotiklerdi. Enfeksiyon tanısına yönelik olarak antibiyotik alan 95 hastanın tanılarına bakıldığında en sık alt solunum yolu enfeksiyonu (n=36, %37,9), ikinci sıklıkla üriner sistem enfeksiyonu (n=12, %12,6), daha sonra sırasıyla üst solunum yolu enfeksiyonu (n=8, %8,4), kan dolaşımı enfeksiyonu (n=6, %6,3) ve protez enfeksiyonu (n=6, %6,3) olduğu görüldü.
Sonuç: Cerrahi kliniklerde uygunsuz antibiyotik kullanımı yüksektir. Bu uygunsuz kullanım özellikle profilaksi süresi ile ilişkilidir. Bu nedenle cerrahların profilaktik antibiyotik kullanımı konusunda tekrar bilgilendirilmesi ve cerrahi profilaksi kılavuzlarına bağlı kalmalarının sağlanması uygun olacaktır. Ayrıca antibiyotik kullanımına yönelik nokta prevalans çalışmalarının web tabanlı ulusal veri ağı aracılığı ile belirli periyotlarla yapılmasının hatalı antibiyotik kullanılmasının tespiti ve bu hatalara yönelik çözüm yollarının belirlenmesi açısından yararlı olacaktır.

Prevalans Antibiyotik Hastane