Amaç: Çölyak hastalığı (ÇH) olanlarda bağırsak epitel hücreleri ve lenfositlerde genotoksisitenin varlığını araştırmak ve DNA tamir kapasitesini değerlendirmek.

Materyal ve Metot: Çalışmaya yeni tanı alan 15 çölyak hastası (Yeni-ÇH grubu), glutensiz diyet almakta olan 14 çölyak hastası (Diyette-ÇH grubu) ve ÇH olmayan, farklı nedenlerle endoskopi yapılan 9 hasta (kontrol grubu) dahil edildi. Bağırsak epitel hücreleri ile periferik kan lenfositlerinde DNA hasarını saptamak için Comet testi (singlecell gel electrophoresis) yapıldı. Hücrelerdeki DNA tamir kapasitesini ölçmek için de hem hidrojen peroksit ile strese maruz bıraktıktan sonra hem de 20 dakikalık rejenerasyon sürecinden sonra DNA hasarı ölçüldü.

Bulgular: Yeni-ÇH grubunda bağırsak epitel hücrelerinde saptanan DNA hasarı, kontrol grubuna göre anlamlı yüksek bulundu (sırayla 25,9±1,5 ve 15,7±0,9 tail DNA%, p<0,001). Lenfositlerdeki DNA hasarı ise (tail DNA%), Yeni-ÇH grubunda (3,7±0,3) Diyette-ÇH grubuna (2,9±0,9) kıyasla fazla olmasına rağmen (p=0,020) kontrol grubuna göre (4,3±0,3) farklı değildi (p=0,100). Hidrojen peroksit ile muameleden sonra lenfositlerde gelişen DNA hasarı Yeni-ÇH grubunda, Diyette-ÇH ve kontrol gruplarından daha fazla idi (sırasıyla 14,2±0,6; 10,7±0,5 ve 12,4±0,6 tail DNA%). Rejenerasyon süreci sonrasında Yeni-ÇH grubunda kalan DNA hasarının Diyette-ÇH ve kontrol gruplarından fazla olduğu belirlendi (sırasıyla 8,4±0,5; 6,3±0,3 ve 6,4±0,4 tail DNA%).

Sonuç: Yeni-ÇH grubunda bağırsak epitel hücrelerinde genotoksisite saptanmıştır. Bu hastalara ait lenfositlerin strese karşı daha duyarlı oldukları ve DNA tamir kapasitelerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle çölyak hastalarındaki DNA hasarının malign hastalıkların gelişmesine katkı sağlayabileceği düşünülmüştür.

Çölyak hastalığı Comet testi Kanser