Amaç: Bu çalışma, diz osteoartriti (OA) tanısı almış bireylerdeözyeterlilikdüzeyivesağlıkkontrolodağının fonksiyonel kapasite ile yaşam kalitesi üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Psikolojik faktörlerin ağrı, fonksiyonel kapasite ve genel yaşam kalitesi üzerindeki rolü değerlendirilmektedir.

Materyal ve Metot: Kesitsel tasarıma sahip bu çalışmaya, 55–76 yaş aralığında, diz OA tanısı konmuş toplam 110 birey dahil edilmiştir. Veriler, Artrit Öz Yeterlilik Ölçeği (ASES), Çok Boyutlu Sağlık Kontrol Odağı Ölçeği (MHLC), Western Ontario ve McMaster Üniversiteleri Artrit İndeksi (WOMAC) ile Kısa Form-36 (SF-36) yaşam kalitesi ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Öz yeterlilik, sağlık kontrol odağı, fonksiyonel kapasite ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkiler Pearson korelasyon analizi ile değerlendirilmiştir.

Bulgular: Yüksek öz yeterlilik düzeyinin, azalmış ağrı, daha iyi fiziksel ve ruhsal sağlık durumu ile artmış fonksiyonel kapasiteyle anlamlı biçimde ilişkili olduğu saptanmıştır. İçsel sağlık kontrol odağının olumlu klinik sonuçlarla pozitif korelasyon gösterdiği; buna karşın dışsal kontrol ve şans-kaderci inançların düşük fonksiyonel kapasite ve yaşam kalitesi ile negatif yönde ilişkili olduğu belirlenmiştir. Bu bulgular, diz OA yönetiminde psikososyal faktörlerin belirleyici rolünü ortaya koymaktadır.

Sonuç: Öz yeterlilik ve içsel sağlık kontrol odağı, diz osteoartriti olan bireylerde fonksiyonel kapasite ve yaşam kalitesinin artırılmasında temel psikolojik belirleyicilerdir. Bu doğrultuda, öz yeterliliği geliştiren ve bireyin sağlık üzerindeki kontrol algısını güçlendiren müdahaleler, tedavi sürecine olumlu katkı sağlayarak hastalık yükünü azaltabilir. Çalışmanın bulguları, diz OA yönetiminde psikososyal yaklaşımların bütüncül tedavi stratejilerine entegre edilmesinin önemini vurgulamaktadır.

Osteoartrit Öz yeterlilik Sağlık kontrol odağı Ağrı yönetimi Yaşam kalitesi Fonksiyonel durum